Lên men khô dầu đậu nành làm thức ăn dinh dưỡng cho vật nuôi

Khô dầu đậu nành là sản phẩm của quá trình tách chiết dầu từ hạt đậu nành, chủ yếu được sử dụng để chế biến thức ăn chăn nuôi gà và heo. Đây là nguồn cung cấp protein rất tốt cho vật nuôi (thường được sử dụng với tỷ lệ khoảng 10-20% trong khẩu phần).

Tuy nhiên, loại thức ăn này không phù hợp với gia súc, gia cầm non hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện do khô dầu đậu nành chứa một số protein gây dị ứng (glycinin, β-conglycinin) và polysaccharide kháng dinh dưỡng (raffinose, stachyose). Các chất này gây kích ứng miễn dịch, tiêu chảy, ức chế enzyme tiêu hóa, giảm tỷ lệ tiêu hóa, làm giảm tăng trọng và năng suất của vật nuôi, đặc biệt là vật nuôi giai đoạn non.

Khô dầu đậu nành là sản phẩm của quá trình tách chiết dầu từ hạt đậu nành, chủ yếu được sử dụng để chế biến thức ăn chăn nuôi gà và heo.

Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu tại Phân viện Chăn nuôi Nam bộ đã thực hiện đề tài "Nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ sản xuất khô dầu đậu nành lên men bán rắn sử dụng trong chăn nuôi". Từ đề tài nghiên cứu này, các nhà khoa học đã chủ động sản xuất được chế phẩm khô dầu đậu nành giàu protein bằng công nghệ lên men bán rắn. Sản phẩm loại bỏ các chất có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của vật nuôi, nâng cao giá trị dinh dưỡng, giảm chi phí thức ăn chăn nuôi. Đề tài đã được Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nghiệm thu năm 2019.

Theo TS. Phạm Huỳnh Ninh (chủ nhiệm đề tài), nhóm đã xây dựng quy trình công nghệ lên men bán rắn khô dầu đậu nành kết hợp hai chủng vi khuẩn Bacillus subtilis IASVN và Lactobacillus fermentum NC nhằm phân giải tối đa hàm lượng glycinin, β-conglycinin gây dị ứng, stachyose, raffinose kháng dinh dưỡng trong sản phẩm.

Hai chủng vi khuẩn do nhóm nghiên cứu phân lập và tuyển chọn, có khả năng sinh protease và α-galactosidase với hoạt tính cao giúp loại bỏ được các chất kháng dinh dưỡng, chất gây dị ứng và không sinh độc tố trong quá trình lên men khô dầu đậu nành. Qua nghiên cứu, phương pháp lên men sử dụng vi khuẩn Bacillus, Lactobacillus tỏ ra có nhiều lợi thế hơn so với lên men với nấm mốc do sản phẩm có lượng protein hòa tan cao hơn, khả năng phân giải các protein gây dị ứng tốt hơn, giúp vật nuôi sinh trưởng nhanh hơn.

Chia sẻ về ưu điểm của quy trình này, TS. Phạm Huỳnh Ninh cho biết, so với lên men trong môi trường lỏng, lên men bán rắn không cần khuấy đảo hay thông khí, thành phần môi trường nuôi cấy đơn giản, rẻ tiền; nồng độ cơ chất cao hơn, ít bị nhiễm tạp, giảm năng lượng và lượng nước sản xuất đầu vào, không cần sử dụng nhiều thiết bị phức tạp, việc vận hành và đầu tư vừa đơn giản vừa ít tốn kém.

“Sau quá trình nuôi cấy, canh trường nuôi cấy bề mặt dễ dàng sấy khô, chế phẩm khô dễ bảo quản, nghiền nhỏ hoặc sử dụng trực tiếp nếu không cần khâu tách và làm sạch enzyme. Lượng enzyme được tạo ra từ lên men bán rắn thường cao hơn rất nhiều so với nuôi cấy lỏng”, TS Ninh khẳng định.

Quy trình lên men bán rắn kết hợp hai chủng vi khuẩn Bacillus, Lactobacillus đã được xây dựng ổn định và áp dụng sản xuất thành công 600 kg khô dầu đậu nành lên men. Hàm lượng các chất gây dị ứng, kháng dinh dưỡng giảm đáng kể trong sản phẩm áp dụng quy trình này. Sản phẩm tạo ra có chất lượng tốt, loại bỏ được các chất kháng dinh dưỡng, gây dị ứng và nâng cao giá trị dinh dưỡng của khô dầu đậu nành.

Sản phẩm thức ăn chăn nuôi từ khô dầu đậu nành lên men

Thử nghiệm sản phẩm trên 320 heo con cho thấy, chất lượng của khô dầu đậu nành lên men tương đương với sản phẩm thương mại và có thể thay thế hoàn toàn khô dầu đậu nành lên men thương mại trong khẩu phần cho heo con giai đoạn 28-70 ngày tuổi.

Nhóm nghiên cứu đã xây dựng được quy trình công nghệ lên men ổn định, đã áp dụng quy mô pilot 50kg/mẻ, có thể phát triển để áp dụng vào sản xuất quy mô công nghiệp. Theo tính toán sơ bộ, giá thành sản xuất 1 kg khô dầu đậu nành quy mô pilot khoảng 22.300 đồng, cao hơn so với giá thành khô dầu đậu nành thương mại. Tuy nhiên, chi phí này sẽ giảm ở quy mô công nghiệp. Các công ty có thể phát triển quy trình sản xuất riêng cho mình dựa trên nền tảng quy trình pilot này.

Theo TS. Phạm Huỳnh Ninh, hiện nay, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm khô dầu đậu nành lên men tại Việt Nam rất lớn (trên 200 ngàn tấn/năm), nhưng chủ yếu là nhập khẩu từ Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan. Sản phẩm nhập khẩu có giá bán từ 19.000 - 21.000 đồng/kg, cao gấp đôi so với giá bán khô dầu đậu nành (không lên men).

Mặt khác, mỗi năm Việt Nam cũng nhập hàng triệu tấn khô dầu đậu nành, nếu sản xuất được khô dầu đậu nành lên men từ lượng nguyên liệu này và cung cấp cho thị trường trong nước thì giá trị thặng dư sẽ rất lớn.

"Nhóm nghiên cứu sẵn sàng chuyển giao quy trình công nghệ và mong muốn phát triển sản xuất rộng rãi tại Việt Nam nhằm tạo ra sản phẩm có chất lượng ổn định, giá cả cạnh tranh hơn so với ngoại nhập, đồng thời giảm lệ thuộc vào công nghệ của nước ngoài", TS Ninh cho biết.

Theo Phương Hà

 (Nguồn: http://khampha.vn/)