Quy trình này biến nguồn “rác” vỏ bưởi thành tinh dầu có giá trị cao, tăng thêm thu nhập cho hộ nông dân và hợp tác xã.
Thực trạng sản xuất
Theo y học cổ truyền, vỏ bưởi có vị đắng, cay, thơm, tính bình, có tác dụng trừ phong, hóa đờm, tiêu báng tích, tiêu phù thũng. Trong dân gian, người ta thường dùng vỏ bưởi, lá bưởi kết hợp với một vài loại lá khác có chứa tinh dầu như lá sả, lá chanh, lá khuynh diệp... để nấu nước xông giải cảm, hoặc lấy cùi trắng bên trong của vỏ bưởi để chế biến món ăn như, nấu chè, bóp gỏi, làm nem chay... Nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh tinh dầu chiết xuất từ vỏ bưởi rất có ích cho cuộc sống hàng ngày.
Thống kê của Cục Trồng trọt cho thấy, cả nước có 105.400 ha trồng bưởi, sản lượng gần 950.000 tấn. Trong đó, đồng bằng sông Hồng có gần 13.000 ha với sản lượng trên 170.000 tấn, trung du miền núi phía Bắc có hơn 30.000 ha với sản lượng 220.000 tấn. Riêng đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 32.000 ha với sản lượng khoảng 340.000 tấn. Do đó, nguồn vỏ bưởi thải ra ở các cơ sở bóc tách múi bưởi, các tiệm bưởi ép… là rất nhiều. Đó là chưa kể đến nguồn bưởi non từ các nhà vườn hay hợp tác xã (trung bình mỗi vườn bưởi diện tích 1 ha có thể thải ra 300-500kg trái bưởi non/ngày).
Để tận dụng nguồn phế phẩm vỏ bưởi, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thủy Mộc Việt đã triển khai quy trình công nghệ sản xuất tinh dầu bưởi từ vỏ, nhằm tạo ra nguồn tinh dầu giá trị cao cung ứng cho thị trường.
Ưu điểm công nghệ
Ông Võ Bửu Lợi (Giám đốc sản xuất Công ty Thủy Mộc Việt) cho biết quy trình sản xuất tinh dầu bưởi từ vỏ trái vận hành đơn giản, hiệu quả, giảm chi phí lao động và tiết kiệm năng lượng. Quy trình này rất thích hợp với các nhà vườn, hợp tác xã có nguồn vỏ bưởi và bưởi non dồi dào. Thiết bị dùng trong quy trình cũng rất dễ sử dụng. Với 1 tấn vỏ bưởi, nhà vườn có thể thu được 4-5kg tinh dầu bưởi.
Thiết bị chưng cất hoạt động rất tiết kiệm điện, không tốn hao nhiều nhân công, là giải pháp phù hợp để tăng thêm thu nhập cho các hộ nông dân và hợp tác xã.
Ông Võ Bửu Lợi hướng dẫn thao tác vận hành cho đại diện Hợp tác xã Bưởi da xanh Tân An - Long An
Thiết bị chưng cất tinh dầu đa nguyên liệu với dung tích chứa 20-250kg nguyên liệu và thời gian chưng cất chỉ khoảng 2 giờ mỗi mẻ cất, hoạt động theo nguyên lý tận dụng tối ưu quy trình dùng hơi nước hóa hơi với nhiệt độ 100°C với nồi nấu 2 lớp inox bền nhiệt. Tinh dầu không tan trong nước, tách lớp, dễ thu hồi. Thiết bị có khả năng thu nước hồi lưu (bay hơi khi đun), nên buồng đốt không hụt nước nhiều. Chỉ khi đun nhiều, liên tục thì mới gặp tình trạng bị hụt nước, cần châm thêm. Thiết bị có độ bền cao, ít hỏng, thường chỉ bị cháy bộ phận điện trở (trong trường hợp người vận hành không kịp châm thêm nước).
Được biết, trong năm 2022, Công ty Thủy Mộc Việt đã cung ứng thiết bị và hướng dẫn quy trình vận hành cho 2 hợp tác xã (Hợp tác xã Bưởi da xanh Tân An - Long An, Hợp tác xã liên minh công nông nghiệp công nghệ và môi trường Thái Dương), một số phòng thí nghiệm để tiến hành chưng cất tinh dầu từ nguồn nguyên liệu là phế phẩm trong nông nghiệp (vỏ bưởi, vỏ cam…).
Quy trình – giải pháp công nghệ
Quy trình sản xuất tinh dầu bưởi từ vỏ trái được tiến hành qua các bước sau:
Bước 1: Chọn lựa nguyên liệu
Vỏ bưởi là nguồn nguyên liệu chính trong quy trình. Đối với trái bưởi non cần gọt vỏ xanh (khoảng 500kg trái bưởi non cho 100kg vỏ bưởi).
Bước 2: Vệ sinh vỏ bưởi
Dùng nước máy để rửa sạch tạp chất bám trên vỏ bưởi. Rửa 2-3 lần cho đến khi vỏ bưởi sạch tạp chất.
Bước 3: Xay vỏ bưởi
Tiến hành xay vỏ bưởi bằng máy xay đa năng. Cho vỏ bưởi xay chung với nước theo tỷ lệ 20kg nguyên liệu vỏ bưởi với 60 lít nước.
Bước 4: Chưng cất
Vận hành máy chưng cất tinh dầu đa nguyên liệu (tùy theo sản lượng vỏ mà chọn loại máy có năng suất tương ứng). Tỷ lệ thu hồi tinh dầu có thể đạt được 120-150ml dung dịch tinh dầu mỗi 20kg vỏ bưởi sau 2 giờ chưng cất.
Bước 5: Phân ly tách nước
Phân ly tách nước dung dịch tinh dầu bằng phễu lọc 500ml
Bước 6: Lọc khan
Cho dung dịch tinh dầu qua muối khan Na2SO4 theo tỷ lệ 1 lít tinh dầu thì dùng 5g muối khan.
Bước 7: Đóng gói và bảo quản
Thành phẩm tinh dầu bưởi được chứa trong chai thủy tinh tối màu, bảo quản nơi khô ráo.
Điều kiện chuyển giao
Ông Võ Bửu Lợi cho biết, do thiết bị vận hành đơn giản nên việc chuyển giao cho nông dân, hợp tác xã, viện nghiên cứu và trường Đại học – Cao đẳng để sinh viên thực tập rất dễ dàng và nhanh chóng. Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ (CESTI, thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) đang phối hợp cùng Công ty Thủy Mộc Việt triển khai tư vấn và chuyển giao công nghệ, thiết bị cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, nhà vườn… có nhu cầu.
Hiện nay, tùy theo năng lực sản xuất của khách hàng, Công ty Thủy Mộc Việt đang có sẵn nhiều mẫu thiết bị như 1.000 lít dùng cho các HTX có vùng nguyên liệu lớn, 120 lít cho các phòng thí nghiệm và 30 lít dành cho hộ gia đình. Trường hợp không có vỏ bưởi, thiết bị có thể chưng cất được nhiều loại nguyên liệu khác như vỏ cam, vỏ chanh, lá tràm, lá sả, củ gừng, củ tỏi…
Thông tin liên hệ
1. Ông Võ Bửu Lợi
Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thủy Mộc Việt
Địa chỉ: 66/11 Vĩnh Phú 33, phường Vĩnh Phú, thành phố Thuận An, Bình Dương
Showroom tinh dầu thiên nhiên Thủy Mộc Việt: 89A, Đường số 20, phường Bình Hưng Hòa A, Q. Bình Tân, TpHCM
Điện thoại: 0915755446
Website: www.thuymocvietbl.com
Email: thuymocvietbl@gmail.com
2. Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ - Phòng Giao dịch Công nghệ
Địa chỉ: 79 Trương Định, phường Bến Thành, Q.1, TP.HCM
Điện thoại: (028) 3822 1635 - Fax: (028) 3829 1957
Email: giaodichcongnghe@cesti.gov.vn
Theo Hoàn Kim(http://techport.vn/)