Chuyển giao công nghệ xử lý ô nhiễm dầu, đưa kết quả nghiên cứu vào thực tiễn

Lễ ký kết Chuyển giao Bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2558 - Ảnh: VGP/Hoàng Giang

Ngày 19/7, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Lễ ký kết Chuyển giao Bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2558 với tên "Quy trình sản xuất chế phẩm vi sinh tạo màng sinh học trên chất mang than sinh học để xử lý đất ô nhiễm Hydrocarbon thơm và chế phẩm vi sinh thu được bằng quy trình này" giữa Viện Công nghệ sinh học và Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Mặt trời đỏ (thành viên của An Việt Group).

Tại Lễ ký kết, hai bên đã thống nhất Viện Công nghệ sinh học sẽ chuyển giao Quyền sở hữu công nghiệp Giải pháp hữu ích số 2558 cho Công ty cổ phần Công nghệ sinh học Mặt trời đỏ (CTCP Công nghệ sinh học Mặt trời đỏ). Doanh nghiệp nhận chuyển giao công nghệ này sẽ tiếp tục đầu tư sản xuất sản phẩm và ứng dụng thực tế giúp cho việc xử lý ô nhiễm xăng dầu bằng biện pháp sinh học an toàn, hiệu quả mang lại môi trường trong lành cho các vùng, khu vực ô nhiễm xăng dầu.

PGS.TS Phan Tiến Dũng, Trưởng Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) khẳng định, việc xác lập, khai thác sáng chế và thương mại hóa kết quả nghiên cứu giữ vai trò quan trọng và là mục tiêu then chốt đối với sự phát triển của Viện Hàn lâm.

Là cơ quan nghiên cứu khoa học và công nghệ đứng hàng đầu cả nước, trong những năm vừa qua, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã luôn chủ động, sáng tạo đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ, mang tính đột phá thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nhằm đưa các kết quả khoa học vào triển khai thực tiễn. Viện Hàn lâm là ngọn cờ đầu trong đăng ký sáng chế và trở thành chủ sở hữu rất nhiều Bằng độc quyền sáng chế/giải pháp hữu ích có giá trị.

Chỉ tính riêng năm 2021, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam được cấp 63 Bằng độc quyền sáng chế và Bằng độc quyền giải pháp hữu ích. Con số ấn tượng về số Bằng độc quyền sáng chế, ước tính chiếm 1/3 tổng số văn bằng độc quyền sáng chế của chủ đơn người Việt và chiếm khoảng 60% tổng số văn bằng của các trường đại học và viện nghiên cứu trong cả nước. Hoạt động sở hữu trí tuệ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nói chung, của Viện Công nghệ sinh học nói riêng được đánh giá là sôi động, hiệu quả. Hàng năm, Viện Công nghệ Sinh học đều đặn có bằng độc quyền sáng chế, bằng độc quyền giải pháp hữu ích mới được cấp (khoảng từ 6 đến 12 bằng độc quyền mỗi năm).

Điều này cho thấy phương hướng chỉ đạo đúng đắn của lãnh đạo Viện Công nghệ sinh học, đã tạo điều kiện, khuyến khích và có những cơ chế phù hợp thúc đẩy hoạt động sở hữu trí tuệ tại đơn vị ngày một phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu.

Bằng độc quyền Giải pháp hữu ích số 2558 có nguồn gốc từ Nhiệm vụ phát triển công nghệ cấp Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam "Hoàn thiện chế phẩm xử lý ô nhiễm dầu bằng vi khuẩn tạo màng sinh học trên than sinh học có nguồn gốc từ trấu", thực hiện năm 2021-2023.

"Có thể nói, đây là một quy trình rất bài bản: Nhà khoa học xuất phát từ nghiên cứu - đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ (biến tri thức trở thành tài sản) - Chuyển giao công nghệ - doanh nghiệp đầu tư sản xuất nhân rộng sản phẩm. Đây cũng là các bước cơ bản mà các nước tiên tiến đang vận dụng", PGS.TS Phan Tiến Dũng nhấn mạnh.

Vì vậy, việc thu hút đầu tư của doanh nghiệp là điều tất yếu, khi nghiên cứu hội tủ đủ các yếu tố về khả năng áp dụng trong thực tiễn cũng như sự sở hữu được pháp luật công nhận.

PGS.TS Phí Quyết Tiến, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Sinh học cho biết, việc hợp tác giữa hai đơn vị về việc chuyển giao Quyền sở hữu công nghiệp giải pháp hữu ích sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của chế phẩm xử lý xăng, dầu ra thị trường, khẳng định khả năng thương mại các kết quả nghiên cứu có tính ứng dụng và giải quyết một cách hiệu quả vấn đề ô nhiễm môi trường tại Việt Nam.

Sự hợp tác này sẽ thúc đẩy hơn nữa phong trào nghiên cứu khoa học tại đơn vị, tạo động lực để các nhà khoa học thêm nhiệt huyết, hứng khởi để đạt những dấu ấn mới trong sự nghiệp nghiên cứu và phát triển các công trình khoa học của mình.

Ông Đào Ngọc Nam, Chủ tịch An Việt Group, đại diện cho Công ty cổ phần công nghệ sinh học Mặt trời Đỏ cho biết, công ty đã tìm hiểu công nghệ này và tiến hành thử nghiệm sản phẩm của nhóm nghiên cứu, kết quả an toàn, hiệu quả rất tốt trong việc xử lý các vùng, các nơi bị ô nhiễm xăng, dầu mà trước đây dùng các biện pháp khác rất phức tạp và tốn kém. Việc chuyển giao thực hiện theo đúng quy trình, tuân thủ quy định của pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi các bên liên quan. 

"Quy trình sản xuất chế phẩm vi sinh tạo màng sinh học trên chất mang than sinh học để xử lý đất ô nhiễm hidrocabon thơm và chế phẩm vi sinh thu được bằng quy trình này" được cấp theo Quyết định số 89w/QĐ-SHTT ngày 05/01/2021 của Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học Công nghệ.

Từ năm 2012, nhóm tác giả đã tập trung nghiên cứu và ứng dụng các vi sinh vật tạo màng sinh học nhằm xử lý ô nhiễm môi trường như xử lý ô nhiễm dầu, ô nhiễm nitơ trong nuôi trồng thuỷ sản… Trên cơ sở đó đã thu được các chủng vi sinh vật có khả năng tạo màng sinh học và có thể sử dụng các thành phần hydrocarbon có trong dầu mỏ làm nguồn carbon và năng lượng duy nhất cho quá trình sinh trưởng. Đồng thời, nhóm tác giả cũng đã có những nghiên cứu về các vật liệu mang như mút xốp, xơ dừa, sỏi nhẹ, giấy, … để giúp các vi sinh vật duy trì lâu dài hơn trong các hệ thống xử lý và tăng cường hiệu quả xử lý, giảm thời gian lưu. Từ các nghiên cứu này, nhóm tác giả nhận thấy chất mang gắn vi sinh vật tạo màng sinh học đã làm cho hiệu quả của các quá trình xử lý tăng lên rõ rệt.

Sản phẩm của nhóm tác giả là sự kết hợp của cả 3 phương pháp vật lý, hóa học và sinh học (sử dụng vi sinh và giá thể sinh học, không gây ô nhiễm môi trường). Và sản phẩm này có thể sử dụng cả ở môi trường đất và nước, vì vậy, nó có tính ứng dụng khá cao. Sản phẩm đã được thử nghiệm tại một số khu vực bị ô nhiễm dầu tại Việt Nam.

Hoàng Giang